Delweddu’r Seintiau Cymru
Roedd delweddau o seintiau yn frith yng Nghymru’r Oesoedd Canol; fe’u ceid ym mhob eglwys a chapel preifat. Er i’r rhan fwyaf o lawer gael eu colli yn sgil y Diwygiad Protestannaidd, daliai cymunedau Reciwsantaidd i drysori delweddau o seintiau, ac ers y bedwaredd ganrif ar bymtheg maent unwaith eto wedi bod yn cael eu comisiynu fwyfwy ar gyfer eglwysi. Dechreuwyd gweld amrywiaeth eang o ddelweddau o seintiau yn yr eglwysi Catholig newydd, er bod yr addoldai Protestannaidd fel arfer yn eu cyfyngu dim ond i’r seintiau hynny sy’n ymddangos yn y Beibl, megis y disgyblion a’r efengylwyr. O’r 1880au ymlaen, a thrwy gydol yr ugeinfed ganrif, roedd rhagor o ddelweddau o seintiau lleol yn cael eu comisiynu ar gyfer gwahanol eglwysi, wrth i ddiddordeb yn y traddodiad Cristnogol Cymreig gynyddu.
Mae cronfa ddata ‘Delweddu’r Seintiau yng Nghymru’ yn cynnwys cannoedd o ddelweddau y gellir chwilio amdanynt yn ôl lleoliad, y math o waith celf, dyddiad ac yn ôl y sant neu gyfuniadau o seintiau. Mae’r rhan fwyaf o’r delweddau a geir yn y gronfa ddata i’w gweld mewn addoldai, ond ceir hefyd gofnodion o wahanol fathau o ddelweddau y gwyddys eu bod ar gadw mewn casgliadau cyhoeddus a phreifat yng Nghymru, ynghyd â deunydd darluniadol o lyfrau a llawysgrifau. Mae rhagor o gofnodion yn cael eu hychwanegu i’r gronfa.
Cyhoeddwyd yr astudiaeth Welsh Saints from Welsh Churches gan Martin Crampin yn 2023, ac mae cyfrol arall, Depicting St David, yn cynnwys llawer rhagor o ddelweddau o nawddsant Cymru.